การตั้งศาลพระภูมิ ตามหลักฮวงจุ้ย | พร้อมขั้นตอนการเตรียมพื้นที่
S.J.Building สรุปให้
- การตั้งศาลพระภูมิ คือความเชื่อที่สืบทอดกันมาแต่โบราณ เพื่อเป็นที่สถิตของเทพารักษ์บริเวณบ้าน
- ทิศที่ดีในการตั้งศาลคือ ทิศตะวันออกเฉียงเหนือ (อีสาน) ทิศตะวันออก (บูรพา) และทิศตะวันออกเฉียงใต้ (อาคเนย์)
- พื้นที่เหมาะสมต้องเป็นบริเวณโล่ง ห่างจากสิ่งสกปรกและห้องน้ำ ไม่อยู่บนพื้นเดียวกับตัวบ้าน
- ควรเลือกฤกษ์งามยามตั้งศาลพระภูมิให้เหมาะสม หลีกเลี่ยงวันไม่เป็นมงคล
-
การย้ายหรือถอนศาลพระภูมิเก่าต้องทำพิธีสังเวยล่วงหน้า 3 วัน และไม่ควรทำลายศาลเก่า
การตั้งศาลพระภูมิ ให้ถูกต้องตามหลักความเชื่อ สร้างขึ้นเพื่อเป็นที่สถิตของเทพารักษ์ เจ้าที่เจ้าทาง ที่จะช่วยปกปักรักษาผู้อยู่อาศัยให้อยู่เย็นเป็นสุข มีความเจริญรุ่งเรืองและปลอดภัย บทความนี้ S.J.Building ได้รวบรวมแนวทางการตั้งศาลตามหลักฮวงจุ้ย พร้อมขั้นตอนกับข้อควรระวัง เพื่อให้เจ้าของบ้านที่กำลังจะ สร้างบ้าน ปฏิบัติได้ถูกต้องและเสริมสิริมงคลให้แก่ครอบครัวค่ะ
เลือกอ่านตามหัวข้อ
- S.J.Building สรุปให้
- การตั้งศาลพระภูมิ คืออะไรและสำคัญอย่างไร ?
- 5 ขั้นตอนสำคัญใน การตั้งศาลพระภูมิ ให้ถูกต้อง
- วิธีปฏิบัติเมื่อต้องการย้ายหรือถอนศาลพระภูมิเก่า
การตั้งศาลพระภูมิ คืออะไรและสำคัญอย่างไร ?
การตั้งศาลพระภูมิ คือการอัญเชิญเทพารักษ์และสิ่งศักดิ์สิทธิ์ตามความเชื่อพราหมณ์-ฮินดู มาสถิตในวิหารหลังเล็กที่สร้างขึ้น เพื่อช่วยปกป้องคุ้มครองผู้คนในบ้านให้อยู่อย่างร่มเย็นเป็นสุข ตามความเชื่อของคนไทย พระภูมิเจ้าที่หรือพระชัยมงคลจะช่วยปัดเป่าสิ่งไม่ดีและนำพาความเจริญรุ่งเรืองมาสู่ครอบครัว
การมีพระภูมิเจ้าที่ช่วยสร้างขวัญกำลังใจ เป็นที่ยึดเหนี่ยวทางจิตวิญญาณให้แก่สมาชิกในบ้าน แต่การตั้งศาลพระภูมิต้องมาจากความศรัทธาและความพร้อม เพราะเมื่อตั้งแล้ว ผู้ดูแลต้องเอาใจใส่กราบไหว้ ถวายเครื่องสักการะสม่ำเสมอตามธรรมเนียมปฏิบัติที่สืบต่อกันมา เพื่อให้เกิดความเป็นสิริมงคลค่ะ
5 ขั้นตอนสำคัญใน การตั้งศาลพระภูมิ ให้ถูกต้อง
1. การเลือกตำแหน่งและทิศทางตามหลักฮวงจุ้ย
การเลือกตำแหน่งกับทิศทางที่ถูกต้องมีความสำคัญมากในการตั้งศาลพระภูมิ ตามหลักฮวงจุ้ย มีคำแนะนำดังนี้
ทิศที่เหมาะสมในการตั้งศาลพระภูมิ
- ทิศอีสานหรือทิศตะวันออกเฉียงเหนือ
- ทิศบูรพาหรือทิศตะวันออก
-
ทิศอาคเนย์หรือทิศตะวันออกเฉียงใต้
ทิศที่ควรหลีกเลี่ยงในการตั้งศาลพระภูมิ
- ทิศตะวันตกและทิศใต้ เป็นทิศต้องห้ามในศาสตร์ฮวงจุ้ย
-
ทิศตะวันตกหรือตะวันตกเฉียงเหนือ เป็นทิศธาตุไฟ
ตำแหน่งที่เหมาะสมในการตั้งศาลพระภูมิ
- ควรตั้งอยู่ในพื้นที่โล่ง ไม่ให้เงาของต้นไม้และตัวบ้านมาบดบัง | วิธีจัดสวนหน้าบ้าน ด้วยตัวเอง
- ควรเว้นระยะห่างจากรั้วบ้านและตัวบ้านพอสมควร ห้ามตั้งอยู่ใกล้สิ่งสกปรกต่าง ๆ เช่น ถังขยะ บ่อพักน้ำทิ้ง รวมถึงห้องน้ำ
- ให้มีระยะห่างจากที่ตั้งศาลพระภูมิกับกำแพงบ้านอย่างน้อย 1 เมตร
- ศาลพระภูมิห้ามอยู่บนพื้นเดียวกับพื้นตัวบ้าน (ชาน เฉลียง หรือลานซักล้าง)
- ควรยกพื้นฐานของศาลพระภูมิให้สูงจากพื้นดินราว ๆ 1 คืบ และควรให้ความสูงของศาลพระภูมิอยู่เหนือระดับสายตาเล็กน้อย
-
ไม่ควรหันหน้าศาลพระภูมิตรงกับประตูหน้าบ้าน เพราะจะส่งผลต่อลักษณะบ้านตามหลักฮวงจุ้ยและทำให้เสียสมดุล
2. การหาฤกษ์มงคลสำหรับวันประกอบพิธีตั้งศาลพระภูมิ
เพื่อให้เกิดความเป็นสิริมงคล การเลือกฤกษ์สำหรับตั้งศาลพระภูมิต้องไม่ตรงกับวันไม่เป็นมงคล หรือวันต้องห้าม หรืออาจเป็นฤกษ์ที่เหมาะกับดวงเจ้าบ้าน
ส่วนเรื่องทิศ ที่ตั้ง ฤกษ์งาม ฤกษ์ยามที่ส่งเสริมเจ้าของบ้านที่สุด หรือเหมาะกับฮวงจุ้ยบริเวณนั้น ควรให้ผู้รู้ในศาสตร์นี้เป็นผู้แนะนำ เช่น พระสงฆ์ พราหมณ์ หรือซินแส ตัวอย่างฤกษ์งามตามวันและเวลา เช่น
- วันอาทิตย์ เวลา 6.09 น. - 8.19 น.
- วันจันทร์ เวลา 8.29 น. - 10.39 น.
- วันอังคาร เวลา 6.39 น. - 8.09 น.
- วันพุธ เวลา 8.39 น. - 10.19 น.
- วันพฤหัสบดี เวลา 10.49 น. - 11.39 น.
- วันศุกร์ เวลา 6.19 น. - 8.09 น.
-
วันเสาร์ เวลา 8.49 น. - 10.49 น.
ผู้ที่ประกอบพิธีกรรมการตั้งศาลพระภูมิ ควรเป็นคนที่ปฏิบัติธรรมมีศีล ทำบุญทำทานเป็นประจำ มีความซื่อสัตย์ ยุติธรรม จะยิ่งทำให้การตั้งศาลเกิดผลดีมีความเจริญรุ่งเรืองแก่เจ้าของบ้าน หรือเจ้าบ้านจะเป็นคนทำพิธีกรรมก็ได้ แต่ต้องถือศีลกินเจ 7 วันก่อนถึงวันทำพิธีค่ะ
3. การเตรียมพื้นที่และฐานสำหรับตั้งศาลพระภูมิ
การเตรียมพื้นที่กับฐานสำหรับตั้งศาลพระภูมิ ต้องทำอย่างพิถีพิถันและถูกต้องตามหลักความเชื่อ ซึ่งสำคัญไม่ต่างจากการทำฐานรากอย่าง ตอม่อ ของตัวบ้าน มีขั้นตอนดังนี้
- หลังจากที่ได้ทิศทางแล้ว ต้องพูนดินบริเวณที่ตั้งศาลพระภูมิให้สูงจากพื้นประมาณ 1 คืบ จากนั้นให้ใช้มือเกลี่ยดินแล้วทุบให้แน่น ทั้งนี้ห้ามใช้เท้าโดยเด็ดขาด
- ให้นำน้ำมนต์ธรณีสาร (น้ำที่พระสงฆ์ทำพิธีสวดพระพุทธมนต์โดยใส่ใบไม้ต้นธรณีสารลงในน้ำ) มาประพรมบริเวณที่ตั้งศาลพระภูมิก่อน เพื่อขับไล่สิ่งไม่ดีออกจากบริเวรที่ตั้ง
- ควรเตรียมองค์ประกอบสำคัญของศาลพระภูมิให้ครบ เช่น รูปเทพารักษ์ที่ประดิษฐานไว้ในศาลพระภูมิ หรือที่เรียกว่า "จะเหว็ดศาลพระภูมิ" ตุ๊กตาชาย/หญิง อย่างละ 1 คู่ ตุ๊กตาช้าง/ม้า อย่างละ 1 คู่ รวมถึงหุ่นละคร 2 โรง
- การจัดวางสิ่งของต่าง ๆ รอบศาลพระภูมิ คือ แจกัน และกระถางธูป ต้องไม่ใหญ่จนบดบังหน้าศาล
-
การวางน้ำทำได้ที่ด้านหน้าศาลพระภูมิเท่านั้น ส่วนใหญ่จะวางเป็นอ่างบัวหรือน้ำพุเล็ก ๆ ห้ามทำน้ำรอบฐานของศาลพระภูมิ หรือหลังศาลมีท่อน้ำทิ้งไหลผ่าน
4. การเตรียมของไหว้และลำดับพิธีกรรม
การเตรียมของไหว้และลำดับพิธีกรรมการตั้งศาลพระภูมิ ต้องทำอย่างถูกต้องครบตามความเชื่อ ดังนี้
ของไหว้สำหรับพิธีการตั้งศาลพระภูมิ
- เครื่องเซ่นไหว้ ได้แก่ ข้าวสุก ขนมต้ม ขนมหวาน ผลไม้ 9 อย่าง ธูป เทียน พวงมาลัย
- เครื่องเซ่นไหว้เจ้าที่ เช่น หมู เป็ด ไก่ ปลา ไข่ต้ม
- น้ำหอม น้ำอบ ดอกไม้ 5 สี ธูป 9 ดอก เทียน 1 คู่
- อาหารคาวหวานต่าง ๆ
-
ผลไม้มงคล เช่น กล้วย ส้ม มะพร้าว มะม่วง สับปะรด
ลำดับพิธีกรรม
- จุดธูปเทียนบูชาพระรัตนตรัย
- สมาทานศีล 5 หรือศีล 8
- อัญเชิญเทพยดา และสิ่งศักดิ์สิทธิ์มาประทับในศาลพระภูมิ
- ประพรมน้ำมนต์และสวดมนต์
- กล่าวคำบูชาศาลพระภูมิ
- ถวายเครื่องเซ่นไหว้
- กล่าวคำอธิษฐานขอพร
-
เสร็จพิธี
ในการทำพิธี ควรมีผู้นำพิธีที่มีความรู้ความเข้าใจในการตั้งศาลพระภูมิ อาจเป็นพราหมณ์หรือผู้ที่มีความรู้ด้านพิธีกรรม เพื่อให้การตั้งศาลเป็นไปอย่างถูกต้องและสมบูรณ์ค่ะ
5. ข้อกำหนดและข้อห้ามที่ควรทราบ
ข้อกำหนดกับข้อห้ามที่ควรทราบ และปฏิบัติตามในการตั้งศาลพระภูมิมีหลายข้อ ได้แก่
ข้อกำหนด
- ถ้าในหมู่บ้านมีพื้นที่ส่วนกลางที่ตั้งศาลพระภูมิไว้แล้ว เราก็ไม่จำเป็นต้องตั้งศาลในบ้านก็ได้ แต่ถ้าอยากตั้งเพิ่มอีกก็ไม่มีปัญหาแต่อย่างใด
- ระหว่างศาลพระภูมิ ศาลตายาย หรือ ตี่จู้เอี๊ยะ สำหรับคนไทยเชื้อสายจีน ควรเลือกตั้งศาลใดเพียงศาลหนึ่ง ถ้าตั้งศาลพระภูมิแล้วก็ไม่จำเป็นต้องตั้งศาลตายายและตี่จู้เอี๊ยะเพิ่ม
-
เมื่อตั้งศาลพระภูมิแล้ว ควรมีการดูแล กราบไหว้บูชาอย่างถูกต้อง และถวายของสม่ำเสมอ
ข้อห้าม
- คำแนะนำเพิ่มเติม ตอนกลบหลุมให้ใช้มือกด ห้ามใช้เท้าเด็ดขาด
- ห้ามทำน้ำรอบฐานของศาลพระภูมิ หรือหลังศาลมีท่อน้ำทิ้งไหลผ่าน
- ที่ตั้งของศาลเจ้าที่ควรอยู่ห่างจากบริเวณที่ตั้งของห้องน้ำ | ตกแต่ง ห้องพระ อย่างไร ? ให้เหมาะสม
- ไม่ควรตั้งศาลอยู่ใกล้กับตัวบ้านมากจนเกินไป
- ไม่ควรหันหน้าศาลพระภูมิตรงกับประตูหน้าบ้าน
-
ไม่ควรละเลยการดูแลรักษาศาลพระภูมิ ปล่อยให้รกร้าง ไม่มีการถวายของไหว้
วิธีปฏิบัติเมื่อต้องการย้ายหรือถอนศาลพระภูมิเก่า
การตั้งศาลพระภูมิในบริเวณที่มีศาลเก่าอยู่แล้ว มีข้อปฏิบัติที่ต้องให้ความใส่ใจเพื่อความราบรื่น สิ่งแรกคือการทำพิธีขอขมาและถอนศาลเก่าออก พร้อมทั้งจัดเครื่องสังเวยแด่พระภูมิเจ้าที่เดิมเป็นเวลาสามวัน
ในระหว่างนี้ให้สังเกตนิมิต ถ้าเป็นไปในทางที่ดี ก็สามารถดำเนินพิธีตั้งศาลใหม่ได้ แต่ถ้าเกิดนิมิตที่ไม่ดี ควรหยุดการดำเนินการไว้ก่อน สำหรับขั้นตอนการย้ายหรือถอนศาลเก่าอย่างละเอียดมีดังนี้
- การสังเวยก่อนการถอนศาล ต้องทำพิธีสังเวยพระภูมิล่วงหน้า 3 วัน ก่อนทำการรื้อถอน เพื่อการย้ายที่ถูกแบบแผนถูกต้องตามหลัก
- การอัญเชิญพระภูมิเก่าออก ต้องทำพิธีอัญเชิญพระภูมิเก่าออกก่อน ด้วยคำเชิญ ให้ทำพิธีถอน คล้ายกับถอนสีมา โดยทำน้ำมนต์ธรณีสารรดเสาพระภูมิ และว่าคาถาพอนพร้อมกันไป
- วิธีการถอนศาล ในกรณีที่จะถอนศาลพระภูมิต้องทำน้ำมนต์ธรณีสารก่อน เมื่อทำน้ำมนต์เสร็จแล้วมาที่ศาล จุดธูป 2 ดอก นั่งคุกเข่า พนมมือ ทำการอัญเชิญพระภูมิออกจากศาล โดยว่าคาถาดังนี้ "ชัยยะมงคลภูมิเทวา เจ้ากรุงพาลีประทานมา ขอเชิญออกไปก่อน เจ้าบ้านจะตั้งศาลให้ใหม่ สมุหะติ สมุหะตา สมุหะเสนา ลุยยะถอนยะ คัชชะเอหิ สถายะเอหิ"
- การจัดการกับศาลเก่า เสร็จแล้ว ยกเอาพระภูมิ และถอนเสาออก อย่าทำลายเป็นอันขาด ให้ลอยน้ำไป หรือฝากพระไว้ในวัด แล้วจึงทำพิธียกศาลพระภูมิใหม่ได้
- ผู้ทำพิธี ควรทำให้ถูกต้อง ด้วยการเชิญพราหมณ์หรืออาจารย์ที่มีความรู้ด้านนี้ มาทำพิธีถอนศาลพระภูมิหรือเจ้าที่ เหมือนกับครั้งที่ท่านได้ทำในครั้งติดตั้ง
- เหตุผลในการจัดพิธี คือการถวายเครื่องบวงสรวงสังเวยแด่เจ้าที่เจ้าทาง และสิ่งศักดิ์สิทธิ์ผู้ดูแลสถานที่ เพื่อขอขมากับแสดงความเคารพ พร้อมทั้งปัดเป่าอุปสรรคกับสิ่งไม่เป็นมงคลที่ตกค้างอยู่ ณ ที่ตั้งศาลเก่า ให้หมดสิ้น
-
การดูแลหลังการย้าย หลังย้ายศาลพระภูมิแล้ว ควรทำความสะอาดและตรวจเช็คว่าศาลพระภูมิมีรอยแตกหัก หรือต้องซ่อมแซมส่วนไหนหรือไม่ แล้วควรทำการซ่อมแซมโดยทันที
สรุป
การตั้งศาลพระภูมิ สะท้อนความเชื่อและประเพณีไทยที่สืบทอดกันมา ขั้นตอนต่าง ๆ ล้วนต้องการความใส่ใจ ตั้งแต่การเลือกตำแหน่งและทิศทาง การหาฤกษ์ยามมงคล การเตรียมพื้นที่และฐาน รวมถึงการจัดของไหว้และลำดับพิธีการ พร้อมกับเรียนรู้ข้อกำหนดและข้อห้ามต่าง ๆ เพื่อให้ทุกอย่างเป็นไปอย่างเรียบร้อย
หัวใจของการตั้งศาลพระภูมิยู่ที่ความเชื่อและศรัทธาของเจ้าของบ้าน การปฏิบัติด้วยความสบายใจจะนำมาซึ่งสิริมงคล ต่างจากการทำตามคำบอกเล่าของผู้อื่นที่อาจไม่เกิดผล การมีศาลพระภูมิที่บ้านถือเป็นเรื่องส่วนบุคคล จะมีหรือไม่มีก็ได้ แต่เมื่อตัดสินใจตั้งแล้ว ควรดูแลกราบไหว้และถวายของอย่างสม่ำเสมอ
แต่ถ้าต้องการย้ายหรือถอนศาลเก่า ก็ควรทำให้ถูกขั้นตอนตามความเชื่อ เพื่อความเป็นมงคลแก่ผู้อยู่อาศัย การตั้งศาลพระภูมิจึงไม่ใช่แค่การสร้างที่สถิตของสิ่งศักดิ์สิทธิ์ แต่ยังเป็นการแสดงความเคารพและความศรัทธาต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ตามความเชื่อของคนไทยอีกด้วยค่ะ
