การเลือกใช้ อิฐ สำหรับผนังภายนอกและภายในอาคาร พร้อมขั้นตอนการก่อ

S.J.Building สรุปให้

• อิฐ คือวัสดุก่อสร้างพื้นฐานที่ใช้มาตั้งแต่สมัยโบราณ มีหลายประเภท เช่น อิฐมอญ อิฐบล็อก อิฐมวลเบา อิฐขาว

• อิฐมอญหรืออิฐแดง เหมาะสำหรับงานผนังภายนอก มีความแข็งแรงทนทาน เหมาะกับการเจาะยึดวัสดุ แต่มีน้ำหนักมากและสะสมความร้อน

• อิฐบล็อก ราคาถูกที่สุด เหมาะสำหรับงานก่อสร้างที่ต้องการลดต้นทุน ก่อได้รวดเร็ว แต่ไม่เหมาะกับผนังห้องน้ำเพราะมีโอกาสรั่วซึมสูง

• อิฐมวลเบา มีน้ำหนักเบา เป็นฉนวนกันความร้อนที่ดี เหมาะกับห้องนอนและห้องนั่งเล่น

• อิฐขาว ผลิตจากปูนขาวผสมทราย ถูกพัฒนาขึ้นเพื่อใช้ทดแทนอิฐประเภทอื่น และมีราคาสูงกว่าอิฐประเภทอื่น

• ขั้นตอนการก่ออิฐที่ถูกต้องเริ่มจากการเตรียมพื้นที่ เตรียมอิฐ ผสมปูนตามอัตราส่วน ก่ออิฐตามแนวและระดับ บ่มผนังให้ชุ่มชื้นอย่างสม่ำเสมอ

อิฐ วัสดุก่อสร้างที่มีประวัติศาสตร์ยาวนาน ปรากฏในการก่อสร้างสถาปัตยกรรมเก่าแก่ ทั้งกำแพงเมือง ปราสาท และวัดวาอารามมาตั้งแต่อาณาจักรละโว้กับทวาราวดี สมัยสุโขทัย จนถึงปัจจุบัน เพราะมีคุณสมบัติหลากหลายที่ยังคงตอบสนองความต้องการในงานก่อสร้างสมัยใหม่

บทความจาก S.J.Building จะพาไปทำความรู้จักอิฐก่อสร้างแต่ละชนิด เจาะลึกคุณสมบัติ ข้อดีข้อเสีย แนวทางการเลือกใช้ พร้อมแนะนำขั้นตอนการก่ออิฐ เพื่อสร้างผนังที่แข็งแรงและคงทน

เลือกอ่านตามหัวข้อ

• S.J.Building สรุปให้
• อิฐ คืออะไร ?
• ชนิดของอิฐก่อสร้าง ที่ใช้ในงานสถาปัตยกรรม
• การเลือกอิฐ สำหรับสร้างบ้านและอาคาร
• ขั้นตอนการก่ออิฐ ให้ผนังมีความแข็งแรงทนทาน

• สรุป

อิฐ คืออะไร ?

อิฐ คือวัสดุก่อสร้างสำหรับผนัง รั้ว โครงสร้างอาคาร มีส่วนประกอบหลักจากดินเหนียว ทราย และส่วนผสมอื่นตามสูตรของแต่ละชนิด กระบวนการผลิตเริ่มจากการขึ้นรูปตามขนาดที่ต้องการ แล้วทำให้แข็งตัวด้วยวิธีตากแห้ง การเผา หรือการอบไอน้ำสำหรับอิฐมวลเบา

ประวัติการใช้อิฐในไทยมีมายาวนาน โดยเฉพาะสมัยอยุธยาที่เปลี่ยนมาใช้อิฐแทนไม้ในการสร้างกำแพงเมือง เพื่อเพิ่มความคงทนแข็งแรงต่อการรุกราน ด้วยคุณสมบัติความทนทานนี้ ทำให้อิฐกลายเป็นวัสดุสำคัญในการก่อสร้างและมีการพัฒนารูปแบบมาอย่างต่อเนื่องจนถึงปัจจุบันค่ะ

ชนิดของอิฐก่อสร้าง ที่ใช้ในงานสถาปัตยกรรม

อิฐก่อสร้างที่ใช้ในงานสถาปัตยกรรมมีหลายประเภท แต่ละประเภทก็มีคุณสมบัติและการใช้งานที่แตกต่างกัน ได้แก่

1. อิฐมอญหรืออิฐแดง

อิฐมอญ หรือ อิฐแดง คือวัสดุก่อสร้างแบบธรรมชาติที่พบได้ง่าย ทำมาจากทราย ดินเหนียว ขี้เถ้าแกลบ น้ำสะอาด โดยนำดินเหนียวมาเผ เพื่อให้วัสดุคงรูปและแข็งแรง จุดเด่นคือมีสีส้มแดง ดูงดงามคลาสสิก ตอบสนองการใช้งานที่หลากหลาย ทั้งงานภายนอกและภายใน

2. อิฐบล็อก

อิฐบล็อก ผลิตมาในลักษณะอุตสาหกรรม ส่วนใหญ่จะมีสีเทา ทำมาจากทรายหยาบ และซีเมนต์ มีราคาถูกที่สุดเมื่อเทียบกับอิฐชนิดอื่น ๆ ค่ะ

3. อิฐมวลเบา

อิฐมวลเบา หรือคอนกรีตมวลเบา มีส่วนผสมของปูนซีเมนต์ปอร์ตแลนด์ ทรายละเอียด ปูนขาว ยิปชั่ม และอลูมิเนียม ผ่านการอบด้วยอุณหภูมิกับความดันสูง ทำให้เกิดฟองอากาศในเนื้ออิฐค่ะ

4. อิฐขาว

อิฐขาว มีส่วนผสมคือปูนขาวและทราย ผ่านกระบวนการอัดด้วยเครื่องจักรที่มีความกดดันสูง 500 ตัน แล้วอบด้วยความร้อนสูง ถูกพัฒนาขึ้นมาใหม่เพื่อทดแทนอิฐประเภทอื่น

การเลือกอิฐ สำหรับสร้างบ้านและอาคาร

อิฐก่อสร้างมีหลายชนิด แต่ละชนิดมีคุณสมบัติกับข้อจำกัดแตกต่างกัน การเลือกใช้ให้สอดคล้องกับลักษณะงานจะส่งผลต่อความแข็งแรง ความทนทาน และรูปลักษณ์ของอาคาร การตัดสินใจเลือกควรพิจารณาจากปัจจัยต่าง ๆ ดังนี้

1. งบในการก่อสร้าง
2. วัตถุประสงค์ของการใช้งาน
3. ความต้องการด้านความทนทานและอายุการใช้งาน
4. ความต้องการด้านการป้องกันความร้อนและเสียง
5. การบำรุงรักษาในระยะยาว

6. ความงามและรูปแบบการตกแต่ง

คุณสมบัติของอิฐแต่ละชนิดในการก่อสร้าง

เพื่อให้เข้าใจคุณสมบัติของอิฐก่อสร้างแต่ละชนิดได้ชัดเจนยิ่งขึ้น ตารางเปรียบเทียบต่อไปนี้จะแสดงให้เห็นถึงความแตกต่างที่สำคัญค่ะ

น้ำหนักของอิฐมอญต่อตารางเมตรสูงถึง 130 กก. มากที่สุดเมื่อเทียบกับชนิดอื่น ในขณะที่อิฐมวลเบามีน้ำหนักเพียง 90 กก. ต่อตารางเมตร จะช่วยลดน้ำหนักที่กระทำต่อโครงสร้างอาคารค่ะ

การเลือกใช้อิฐสำหรับผนังส่วนต่าง ๆ ของบ้าน

การเลือกใช้อิฐให้เหมาะกับส่วนต่าง ๆ ของบ้านจะช่วยเพิ่มการใช้งานและความคุ้มค่าในการก่อสร้าง ดังนี้

ขั้นตอนการก่ออิฐ ให้ผนังมีความแข็งแรงทนทาน

การก่ออิฐที่ถูกต้องคือสิ่งสำคัญที่ทำให้ผนังมีความแข็งแรงทนทาน ไม่เกิดปัญหาแตกร้าวหรือรั่วซึมในภายหลัง มีขั้นตอนการก่อดังนี้

1. การเตรียมพื้นที่และวัสดุอุปกรณ์

โดยทั่วไปก่อนจะเริ่มงานก่ออิฐ ช่างจะต้องใช้เวลาในการเตรียมงาน ได้แก่ การเตรียมวัสดุ เครื่องมือ และสถานที่ก่อสร้างให้พร้อมก่อนลงมือทำ

• ทำความสะอาดพื้นที่ให้เรียบร้อยก่อนทำการก่ออิฐ โดยการกวาดและล้างให้ปราศจากฝุ่น สกัดเสาหรือคาน ปัดเศษปูน ราดน้ำให้สะอาด

• ถ้าจุดที่จะทำการก่ออยู่ในจุดที่มีแดดส่อง แนะนำให้หาผ้าใบมาขึงบังแดด เพื่อไม่ให้ปูนแห้งเร็วเกินไป

• ควรทำความสะอาดผิวอิฐเพื่อกำจัดฝุ่นผงและพรมน้ำให้ทั่วถึง ช่วยป้องกันวัสดุดูดน้ำจากปูนเร็วเกินไป ทำให้เนื้อปูนยึดเกาะกับอิฐได้อย่างเต็มที่

2. การผสมปูนสำหรับการก่ออิฐ

การผสมปูนสำหรับก่ออิฐทั้ง 2 ประเภท โดยทั่วไปให้ผสมปูนและทรายหยาบ ในอัตราส่วน ปูน 1 ส่วน ต่อ ทรายหยาบ 3 ส่วน ผสมกันน้ำให้มีความข้นหนืด ไม่เหลวเกินไป

• ผสมปูนตามอัตราส่วน ปูน 1 ส่วนทรายหยาบ 3 ส่วน และน้ำ 1 ส่วน ตอนผสมค่อย ๆ ใส่น้ำลงไปในระหว่างผสม อย่าเทน้ำลงไปทีเดียว เพื่อป้องกันไม่ให้เนื้อปูนเหลวเกินไป

• ถ้าปูนสามารถปั้นเป็นตัวไม่เละไหล หรือ หลุดร่วนสามารถนำไปก่ออิฐได้

• ในกรณีของอิฐมวลเบา ควรใช้ปูนก่อเฉพาะที่มีคุณสมบัติเดียวกับปูนกาว สามารถช่วยยึดก้อนอิฐได้ดีกว่าปูนทรายเป็นอย่างมาก ควรผสมปูนด้วยอัตราส่วน ปูน 2.5 ต่อน้ำสะอาด 1 ส่วน

3. ขั้นตอนการก่ออิฐ

เริ่มจากการทำความสะอาดพื้นที่ก่อน โดยการกวาดและล้างให้ปราศจากฝุ่น จากนั้นจึงเริ่มงานอิฐก่อสร้างตามขั้นตอนดังนี้ค่ะ

1. หาแนวระยะและดิ่ง ของผนังตามแบบที่กำหนด
2. ก่ออิฐแถวแรกโดยมีการขึงเอ็น เพื่อตรวจสอบแนวและระดับ
3. ก่ออิฐแถวถัด ๆ ไป ต้องตรวจสอบแนวกับระดับควบคู่กัน โดยใช้วิธีก่อบริเวณริมสองด้านสูงขึ้นก่อน และการขึงเอ็นเป็นแนวช่วยตรวจสอบ
4. ทำการตรวจระดับทุก ๆ 5 ชั้น โดยใช้ระดับน้ำ ความสูงในการก่อไม่ควรเกิน 1.2 ม. เพื่อป้องกันไม่ให้ผนังอิฐที่ก่อไว้ล้ม
5. หลังจากก่ออิฐชั้นแรกเสร็จแล้ว ชั้นต่อ ๆ ไป ให้ใช้วิธีก่อแบบเดียวกับชั้นแรก โดยให้ก่อแบบสลับฟันปลาจะสามารถเพิ่มความแข็งแรงให้มีมากขึ้น
6. คานทับหลังและเสาเอ็นควรหล่อเป็นกรอบทุก ๆ 9 ตรม.
7. กรณีก่อชนท้องคานคอนกรีต ควรก่อแล้วเว้นระยะไว้ราว 10 ซม. ทิ้งให้ผนังก่ออิฐแข็งและหดตัวแน่นก่อน จึงก่อปิดส่วนนี้
8. กรณีก่อไม่ชนคานคอนกรีต ให้ทำคานทับหลังด้านบนอีกแนวหนึ่ง
9. แนวผนังก่อชนกับเสาคอนกรีต จะต้องเสียบเหล็กหนวดกุ้ง (ขนาด 6 มม.) ทุกระยะ 0.0-0.4 ม. เพื่อความแข็งแรงของผนังก่อ
10. การเสริมเหล็กเส้น เพื่อเตรียมไว้ยึดกับเสาเอ็นทับหลังยึดวงกบประตู หน้าต่างที่จะติดตั้งต่อไป

11. คานทับหลัง และเสาเอ็นควรหล่อรอบวงกบประตูหน้าต่าง

4. การบ่มผนังอิฐ

การบ่มผนังให้มีความชื้นสม่ำเสมอ ช่วยชะลอการสูญเสียน้ำของเนื้อปูน ส่งผลให้ผนังมีความแข็งแรงและลดโอกาสแตกร้าว

• เมื่อก่ออิฐไปแล้ว 24 ชั่วโมง ให้กลับมาบ่มน้ำ ด้วยการรดน้ำสะอาดบนผิวผนังให้ชุ่มชื้นสม่ำเสมออย่างน้อยวันละ 1 ครั้ง ต่อไปอีก 3 7 วัน

• ถ้าอากาศแห้ง มีลมพัด หรือสัมผัสแดดแรงจ้า ให้เพิ่มการรดน้ำเป็น 2-3 ครั้งต่อวัน และเพิ่มระยะเวลาการรดน้ำออกไปจนครบ 1 สัปดาห์

• หลังจากก่ออิฐบล็อกเสร็จแล้ว ควรปล่อยทิ้งไว้เป็นเวลา 3 วัน เพื่อให้ปูนแข็งตัว โดยในระหว่างนั้นให้ทำการบ่มผนังด้วยการราดน้ำลงบนผนังให้ชุ่มอย่างน้อยวันละ 1 ครั้ง ทำอย่างต่อเนื่องจนครบ 1 สัปดาห์ จะช่วยลดปัญหาการแตกร้าว

เทคนิคเพิ่มเติม ถ้ามีการก่ออิฐในบริเวณแดดลมแรง จะต้องมีการขึงผ้าใบเพื่อลดการสัมผัสกับอากาศที่จะพัดความชื้นออกจากผนังเร็วเกินไป เพื่อให้ผนังที่ได้แข็งแรงทนทานไม่แตกร้าวโดยง่าย

5. เทคนิคการก่ออิฐให้แข็งแรง

นอกจากขั้นตอนพื้นฐานในการก่ออิฐแล้ว ยังมีเทคนิคเพิ่มเติม ทั้งการก่ออิฐเต็มแผ่น การก่ออิฐครึ่งแผ่น และการก่ออิฐสองชั้น ช่วยให้ผนังมีความแข็งแรงทนทานมากขึ้นค่ะ

การก่ออิฐครึ่งแผ่น คือ การนำอิฐแดงก่อในด้านยาวตามความยาวของผนัง โดยที่ความหนาของผนังจะเท่ากับขนาดของก้อนอิฐที่ใช้งาน เหมาะสำหรับผนังทั่วไป

ก่ออิฐเต็มแผ่น คือ วิธีการก่อผนังที่วางอิฐในแนวขวางตามความยาวของผนัง โดยมีการวางสลับแถวทุก ๆ 2 ก้อน ทำให้มีความงามมากกว่าการก่ออิฐครึ่งแผ่น และมีความแข็งแรงมากกว่า

การก่ออิฐแบบ 2 ชั้น นำเอาเทคนิคการก่ออิฐแบบครึ่งแผ่นมาประยุกต์จนเกิดเป็นการก่ออิฐแบบ 2 ชั้น โดยที่มีการเว้นช่องระหว่างกลางเอาไว้ราว 5-10 เซนติเมตร เพื่อการเพิ่มฟังก์ชันให้กับกำแพง เช่น การเพิ่มแผ่นฉนวนกันความร้อน และฉนวนกันเสียง

สรุป

การเลือกใช้ อิฐ ให้เข้ากับพื้นที่ใช้งานแต่ละส่วนมีความจำเป็น ผนังภายนอกที่ต้องรับสภาพอากาศควรใช้อิฐมอญเพื่อความแข็งแกร่ง ขณะที่ห้องนอนใช้อิฐมวลเบาช่วยป้องกันความร้อนกับเสียงรบกวน ส่วนห้องน้ำห้องครัวที่มีความชื้นสูง อิฐมอญหรืออิฐขาวจะทนทานกว่า สำหรับงานที่เน้นความเร็วและควบคุมค่าใช้จ่าย อิฐบล็อกก็เป็นอีกทางเลือกหนึ่งค่ะ

ขั้นตอนการก่ออิฐที่ถูกต้องคือสิ่งสำคัญ ตั้งแต่การเตรียมพื้นผิว การผสมปูนให้ได้ส่วน การเรียงอิฐตามหลักการ และการบ่มผนังให้มีความชื้นพอดี ล้วนส่งผลให้ผนังมีความแข็งแรงทนทาน ป้องกันการแตกร้าวหรือปัญหาในระยะยาว

ความเข้าใจเรื่องอิฐก่อสร้างกับขั้นตอนการทำงาน ช่วยให้เจ้าของบ้านเลือกวัสดุได้เข้ากับงาน พร้อมตรวจดูการทำงานของช่างให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์ เพื่อให้ได้บ้านที่มีคุณภาพ แข็งแรง และคงทนถาวรค่ะ